بهترین و بدترین شهرهای جهان برای زندگی در سال ۲۰۲۴/ وین همچنان در صدر

شهریار تبریز/ محمد جام کسری: مجله اکونومسیت (EIU) هر سال در گزارشی به رتبه بندی بهترین شهرها به لحاظ شاخص کیفیت زندگی یا همان شاخص «زیست‌پذیری شهری» (Livable City) برای زندگی می پردازد. نتایج این رتبه بندی گویای آن است که وین پایتخت اتریش برای سومین سال متوالی در ۲۰۲۴ در صدر زیست‌پذیرترین شهرهای جهان قرار گرفته است. این شهر قبلاً در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ نیز برنده شده بود. شهر دمشق نیز همچنان با کمترین امتیاز زیست‌پذیری شهری در انتهای این رتبه‌بندی قرار دارد.

واحد اطلاعات نشریه اکونومیست (EIU) در نظرسنجی سالانه خود براساس پنج شاخص «ثبات و پایداری»، «مراقبت‌های سلامت»، «فرهنگ و محیط زیست»، «آموزش» و «زیرساخت»، ۱۷۳ شهر جهان را به لحاظ زیست‌پذیری رتبه‌بندی کرده است. نتایج این رتبه‌بندی گویای آن است که شهر وین در اتریش برای سومین سال متوالی در ۲۰۲۴ در صدر این رتبه‌بندی به عنوان زیست‌پذیرترین شهر جهان قرار گرفته است. پایتخت اتریش در چهار شاخص از میان پنج شاخص موجود امتیاز کامل را به دست آورده است. سه شهر اروپایی دیگر کپنهاگ، زوریخ و ژنو نیز در میان پنج شهر برتر زیست‌پذیر جهان قرار دارند؛ هر سه این شهرها جمعیت متوسط دارند که منجر به کاهش نرخ جرم و جنایت، شلوغی کمتر جاده‌ها و سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی می‌شود. دو شهر کانادایی، کلگری و ونکوور، و چهار شهر در منطقه آسیا-پاسفیک شامل ملبورن، سیدنی، اوزاکا و اوکلند، لیست ۱۰ شهر برتر زیست‌پذیر جهان در سال ۲۰۲۴ را کامل می‌کنند.

شهر دمشق نیز همچنان با کمترین امتیاز زیست‌پذیری شهری در انتهای این رتبه‌بندی قرار دارد. پایتخت سوریه از سال ۲۰۱۳ در این جایگاه قرار داشته است و در سال جاری نیز امتیاز ۳۰.۷ را از ۱۰۰ به دست آورده است. امتیاز ضعیف ۲۰ آن در شاخص «ثبات» برابر با رتبه شهر کراچی است که پایین‌ترین امتیاز در این شاخص در میان سایر شهرهای جهان است. شهر کی‌یف اوکراین نیز در شاخص ثبات عملکرد ضعیفی داشته است که سبب شده این شهر برای دومین سال متوالی در میان ۱۰ شهر با کمترین امتیاز زیست‌پذیری قرار گیرد.

در میانه جنگ با غزه، تل آویو نیز امتیاز ثبات ضعیفی را کسب کرده است و امتیاز آن در زیرساخت‌ها و فرهنگ و محیط زیست به ترتیب ۷ و ۶ نمره کاهش یافته است. این شهر در رتبه‌بندی سال جاری با ۲۰ رتبه کاهش مواجه شده است که بزرگترین تغییر در نظرسنجی سال جاری است.

شهرهای کاراکاس ونزوئلا، کی‌یف اوکراین، پورت مورزبی در پاپوا گینه نو، هراره زیمباوه، داکا بنگلادش، کراچی پاکستان، لاگوس نیجریه، الجزیره در الجزایر، تریپولی لیبی و دمشق سوریه، ۱۰ شهر با کمترین امتیاز زیست‌پذیری در میان سایر شهرها هستند. تهران پاینخت ایران با رتبه ۱۶۲ یکی از بدترین شهرها برای زندگی رتبه بندی شده است.

یافته‌های واحد اطلاعات اکونومیست نشان می‌دهد که میانگین امتیاز زیست‌پذیری در شهرهای جهان در طول سال گذشته تنها ۰۶/۰ درصد افزایش یافته است. در طول سال گذشته ناآرامی‌های مدنی اروپا را دچار مشکل کرد؛ کشاورزان فرانسوی بزرگراه‌های پاریس را مسدود کردند و اعتراض‌ها علیه سیاست‌های مهاجرتی در سراسر این قاره آغاز شد. شورش در شهر نومئا، در کالدونیای جدید، و اعتراضات دانشگاهی در سراسر آمریکا که پس از انجام این نظرسنجی اتفاق افتاد نیز برای شاخص زیست‌پذیری سال آینده خوب نیستند.

بحران هزینه‌های زندگی نیز اثرگذار بود.گرچه تورم در بسیاری از کشورها کاهش یافته است، اثرات آن به خصوص روی هزینه‌های مسکن، همچنان احساس می‌شود. قیمت‌های بالا روی امتیازهای زیرساخت، به‌خصوص در استرالیا و کانادا اثرگذار بود. ممکن است کیفیت زندگی شهری در بالاترین حد خود در طول یک دهه باشد، ولی تجربه همه از آن یکسان نیست.

بهترین و بدترین شهری جهان به لحاظ زیست پذیری در سال ۲۰۲۴

Source: EIU- City Likeability index, March ۲۰۲۴

در این رتبه بندی هیچ یک از شهرهای ایران جایگاهی ندارند. تهران در نسخه ۲۰۲۲ این گزارش، جزو بدترین شهرهای جهان برای زندگی شناخته شد. به‌طوری که در بین ۱۷۳ شهر منتخب در نسخه پارسال، رتبه تهران، ۱۶۳ شد؛ یعنی شهر دهم در لیست بدترین‌ها. تهران امسال(۲۰۲۴) و پارسال(۲۰۲۴) با رتبه ۱۶۲ هر چند از لیست بدترین‌ها خارج شده اما همچنان در رنکینگ شهرهای زیست‌پذیر، جزو شهرهایی قرار دارد که کیفیت زندگی در آنجا پایین است.

محمد جام­کسری، رئیس گروه برنامه ­ریزی اداره کل برنامه و بودجه شهرداری تبریز